W ramach przygotowania Lokalnej Strategii Rozwoju zakłada się włączenie społeczności lokalnej przy wykorzystaniu różnych metod i technik na poszczególnych etapach pisania dokumentu. Proces przygotowania Lokalnej Strategii Rozwoju będzie ukierunkowany w szczególności na następujące zagadnienia: innowacyjność, cyfryzacja, środowisko, zmiany klimatu, zmiany demograficzne (w szczególności starzenie się społeczeństwa oraz wyludniania się obszaru objętego LSR) oraz partnerstwo w realizacji LSR.

1. Etap definiowania potrzeb i problemów - Zorganizowane zostaną warsztaty konsultacyjne, w których będą mogli wziąć udział wszyscy mieszkańcy obszaru działania LGD. W każdej gminie zostanie przeprowadzony warsztat, na którym mieszkańcy, przedstawiciele sektora społecznego, publicznego i gospodarczego będą proszeni o pracę nad najważniejszymi potrzebami i problemami gminy w której mieszkają. LGD Powiatu Opatowskiego, korzystając z wypracowanych kanałów komunikacji i dobrych relacji z JST i NGO na terenie działania będzie próbowało poinformować jak największą liczbę mieszkańców (w tym przedstawicieli wszystkich sektorów) o odbywających się warsztatach konsultacyjnych. Wśród narzędzi komunikacji za pomocą których LGD zamierza dotrzeć do danej grupy podmiotów uczestniczących w poszczególnych etapach przygotowania LSR należy wymienić: mailing, telefony do instytucji JST i NGO działających na terenie LGD, zamieszczenie informacji na tablicach informacyjnych instytucji JST i NGO, rozpowszechnianie informacji na stronach www LGD Powiatu Opatowskiego oraz Urzędów Gmin i instytucji JST i NGO, które zgodzą się udostępnić informacje. Główna część warsztatu przebiegać będzie w formie dyskusji. Moderator będzie spisywał i podsumowywał na flipcharcie podawane przez uczestników warsztatu informacje. Po przeprowadzonym warsztacie, moderator będzie miał za zadanie zebranie całości wypracowanych przez uczestników materiałów, które następnie staną się podstawą do rozmowy w trakcie panelu eksperckiego. Na panel ekspercki zaproszone zostaną osoby z zespołu ds. tworzenia LSR powołanego w ramach LGD (w skład zespołu wchodzić będą członkowie LGD z Rady, Zarządu, Komisji Rewizyjnej, a także pracownik biura), a także liderzy społeczności lokalnej z sektora społecznego, gospodarczego i publicznego z całego obszaru działania LGD, a także eksperci zewnętrzni (ewaluator, ekspert ds. rozwoju regionalnego). Na spotkaniu zaprezentowane zostaną najważniejsze wyniki analizy SWOT oraz problemy i potrzeby mieszkańców gmin wraz z ich propozycjami rozwiązań. Celem dyskusji na panelu ekspertów będzie próba zastanowienia się nad realnością zgłaszanych pomysłów i rzeczywista ocena możliwości działania w kierunku poprawy sytuacji. W ten sposób zostanie wypracowana ostateczna lista potrzeb i problemów, które następnie będą dyskutowane przy pomocy metody drzewa problemów i celów.
2. Etap określania celów i ustalania ich hierarchii - już na etapie realizacji omówionego powyżej warsztatu, uczestnicy będą próbować hierarchizować problemy i potrzeby według ważności w gminie. Ponadto na etapie warsztatów w każdej gminie uczestnicy będą, po przeprowadzonej wcześniej analizie potrzeb i problemów, przedstawiali propozycje celów LSR. W związku z tym po sporządzeniu wyczerpującej listy problemów na flipcharcie, uczestnicy warsztatu będą mieli za zadanie głosowanie na karteczkach, aby wyłonić najważniejsze z nich. Po zorganizowanych warsztatach zostanie zorganizowany panel ekspercki. Eksperci dokonają ostatecznej hierarchizacji problemów i potrzeb zgłaszanych przez mieszkańców na przeprowadzonych warsztatach. W dalszej kolejności z wykorzystaniem metody przekształcania drzewa problemów w drzewo celów, poszczególne problemy i potrzeby właściwe dla całego obszaru działania LGD zostaną przekształcone w cele ogólne, szczegółowe oraz- jeśli zebrany materiał na to pozwoli- działania. Kolejnym krokiem, jaki eksperci będą musieli podjąć, jest określenie liczby celów, które znajdują się w strategii. Zostanie to dokonane na podstawie eksperckiej oceny uczestników panelu oraz na podstawie wyników ankiety internetowej zamieszczonej na stronie LGD, w której mieszkańcy będą proszeni o dokonanie oceny wypunktowanych na podstawie zebranych wcześniej informacji, celów wraz z przyporządkowaniem propozycji ich rozwiązania. Po zakończeniu pracy panelu eksperckiego planuje się upublicznienie efektów. Wypracowany dokument zawierający podsumowanie potrzeb, problemów i rozwiązań zgłaszanych przez mieszkańców, opis procesu i przekształcania ich w drzewo celów oraz ostateczny wybór celów, które rekomendują eksperci do wpisania w LSR zostanie przesłany do wszystkich instytucji, które brały udział w konsultacjach na pierwszym etapie. Zarówno instytucje JST jak i NGO, mieszkańcy oraz przedsiębiorcy będą mogli zgłaszać uwagi i sugestie do zmian, nad którymi w pierwszej kolejności będzie dyskutował panel ekspercki.
3. Etap formułowania wskaźników realizacji LSR i identyfikacji grup docelowych strategii- praca nad wskaźnikami i określeniem grupy docelowej dla konkretnych działań będzie przebiegała w całości nad dokumentem powstałym w wyniku podwójnych konsultacji społecznych oraz pracy panelu eksperckiego. Nad określeniem wskaźników będzie pracował ekspert z dziedziny ewaluacji, z doświadczeniem w pracy z LGDami, który będzie potrafił sformułować wskaźniki zgodnie z metodą SMART. Ekspert przygotuje listę proponowanych wskaźników, które następnie zespół LGD ds. pisania LSR będzie opiniował.
   
   

Praca nad definiowaniem poszczególnych wskaźników zakłada również opis grupy docelowej, do której kierowane będą poszczególne cele i działania. LSR będzie współfinansowana ze środków EFRROW, EFS oraz EFRR. W przypadku wyboru operacji współfinansowanych ze środków wymienionych powyżej, premiowane przez LGD będą operacje spełniające w szczególności jedno lub kilka z wymienionych kryteriów:

• generujące nowe miejsca pracy,
• innowacyjne,
• przewidujące zastosowanie rozwiązań sprzyjających ochronie środowiska lub klimatu, ukierunkowane na zaspokojenie potrzeb grup defaworyzowanych oraz wykluczonych społecznie ze względu na dostęp do rynku pracy, określonych w LSR

Jak zostało to opisane powyżej, po zorganizowanych warsztatach zostanie zorganizowany panel ekspercki. Eksperci dokonają ostatecznej hierarchizacji problemów i potrzeb zgłaszanych przez mieszkańców na przeprowadzonych warsztatach. W dalszej kolejności z wykorzystaniem metody przekształcania drzewa problemów w drzewo celów, poszczególne problemy i potrzeby właściwe dla całego obszaru działania LGD zostaną przekształcone w cele ogólne, szczegółowe oraz – jeśli zebrany materiał na to pozwoli – działania. Dzięki temu określone zostaną cele, które odpowiadają rzeczywistym problemom i potrzebom zgłaszanym przez mieszkańców. Co więcej, w celu uniknięcia pracy nad problemami i potrzebami, które są nierealne, albo których rozwiązanie jest niemożliwe na poziomie działań LGD, opracowane cele będą ocenione również przez ekspertów. Kolejnym krokiem, jaki eksperci będą musieli podjąć, jest określenie listy celów, które znajdą się w strategii. Zostanie to dokonane na podstawie eksperckiej oceny uczestników panelu oraz na podstawie wyników ankiety internetowej zamieszczonej na stronie LGD, w której mieszkańcy będą proszeni o dokonanie oceny wypunktowanych na podstawie zebranych wcześniej informacji, celów wraz z przyporządkowaniem propozycji ich rozwiązania.

1. Etap poszukiwania rozwiązań, stanowiących sposoby realizacji strategii
   • Już na etapie prowadzenia warsztatu w gminie zostaną podjęte pierwsze działania mające na celu zaprojektowanie rozwiązań problemów i zaspokojenia potrzeb wskazanych przez uczestników warsztatu (propozycje celów LSR, planowanych do osiągnięcia mierzalnych rezultatów oraz planowanych do podjęcia działań). Uczestnicy, po tym jak sporządzona zostanie hierarchia problemów i potrzeb, zostaną podzieleni na grupy robocze. W zależności od liczby osób oraz możliwości technicznych (np. sala, krzesła), stworzona zostanie odpowiednia liczba grup 3-4 osobowych. Każda grupa dostanie zadanie, w którym będzie musiała: wskazać kogo dany problem dotyczy, źródła problemu oraz proponowane rozwiązania danego problemu. Na koniec warsztatu, każda grupa będzie zobowiązana do przedstawienia efektów pracy w ten sposób, aby pozostali uczestnicy warsztatów mogli się do tego ustosunkować i ewentualnie wzbogacić prezentowany pomysł.
   • W dalszej kolejności, na zorganizowanym panelu eksperckim zostaną ocenione wszystkie problemy, potrzeby oraz zgłaszane rozwiązania przez mieszkańców podczas warsztatów i ankiety internetowej. Kryterium oceny będzie ich realność oraz możliwość odpowiedzi na nie. Dzięki temu określone zostaną rozwiązania, które mieszkańcy sami uznali za słuszne, a dodatkowa ocena ekspertów zapewni rzetelność i skuteczność zgłaszanych pomysłów. Prezentowany model daje dużą szansę na to, aby zgłaszane potrzeby i problemy a także rozwiązania były w przyszłości podejmowane przez samych zgłaszających, co może pozytywnie wpłynąć na zaangażowanie we wdrażaniu LSR.
   • Po zakończeniu pracy panelu eksperckiego planuje się upublicznienie efektów. Wypracowany dokument zawierający podsumowanie potrzeb, problemów i rozwiązań zgłaszanych przez mieszkańców, opis procesu oceny i przekształcania ich w drzewo celów oraz ostateczny wybór celów, które rekomendują eksperci do wpisania w LSR zostanie przesłany do wszystkich instytucji, które brały udział w konsultacjach na pierwszym etapie. Dokument dodatkowo będzie dostępny w formie drukowanej
     w siedzibach gmin, do wglądu dla mieszkańców. Przez dwa tygodnie dokument będzie w ten sposób oceniany przez wszystkie zainteresowane środowiska. W wyniku tych konsultacji zostanie oceniona poprawność interpretacji ekspertów oraz wypracowane przez nich pomysły. Zarówno instytucje JST jak i NGO i mieszkańcy będą mogli zgłaszać uwagi i sugestie do zmian, które w dalszej kolejności będzie dyskutował panel ekspercki. Wszelkie uwagi i sugestie będą brane pod uwagę znów pod kątem kryterium realności oraz możliwości podjęcia działania, a także trafności zgłaszanych uwag. W ten sposób powstanie gotowy dokument z celami i działaniami stanowiącymi sposoby realizacji LSR.
2. Etap formułowania wskaźników realizacji LSR i identyfikacji grup docelowych strategii
   • Praca nad wskaźnikami i określeniem grupy docelowej dla konkretnych działań będzie przebiegała w całości nad dokumentem powstałym w wyniku podwójnych konsultacji społecznych oraz pracy panelu eksperckiego. Nad określeniem wskaźników będzie pracował ekspert z dziedziny ewaluacji, z doświadczeniem w pracy z LGD-ami, który będzie potrafił sformułować wskaźniki zgodnie z metodą SMART. Ekspert przygotuje listę proponowanych wskaźników, które następnie zespół LGD ds. pisania LSR będzie opiniował. Wybrane ostatecznie wskaźniki zostaną oszacowane na podstawie dostępnych baz danych (np. GUS) oraz prowadzonych badań ewaluacyjnych przez LGD Powiatu Opatowskiego. Wskaźniki, w których nie uda się na podstawie dostępnych informacji oszacować stanu wyjściowego, stan ten oznaczony zostanie jako 0, który oznaczać będzie „punkt wyjścia” do pracy LGD. Praca nad definiowaniem poszczególnych wskaźników zakłada również opis grupy docelowej, do której kierowane będą poszczególne cele i działania. Zebrane na etapie warsztatów dane, które następnie zostały ocenione przez ekspertów dają podstawę do wskazania konkretnych grup, do których będą kierowane podejmowane działania, gdyż jednym z zadań dla uczestników warsztatów jest wpisanie „kogo dotyczy dany problem/ potrzeba”. W związku z tym zadanie określania grup docelowych będzie również wynikało z pracy mieszkańców i ekspertów. Na etapie definiowania wskaźników, ekspert będzie miał zatem gotowe dane do precyzyjnego określenia grup docelowych.

Funkcjonowanie biura zapewniającego obsługę mieszkańców obszaru planowanego do objęcia LSR

Biuro LGD Powiatu Opatowskiego, które znajduje się w centrum Opatowa będzie dostępne w okresie przygotowywania LSR dla wszystkich zainteresowanych stron 5 dni w tygodniu w pełnym wymiarze pracy. W ramach działalności biura podejmowane będą czynności informacyjne i promocyjne na temat postępów w pracy nad dokumentem strategicznym, a także kolejnych wydarzeń (konsultacji, ankiety internetowej etc.) związanych z pisaniem LSR.
Dzięki utrzymanemu usytuowaniu biura LGD w miejscu już znanym dla sporej części mieszkańców obszaru działania LGD w minionym okresie programowania, zapewniona zostanie obsługa mieszkańców obszaru do objęcia LSR.

Prowadzenie strony internetowej na potrzeby przygotowania LSR

W ramach pracy biura, zadaniem pracowników będzie aktualizacja i prowadzenie strony www, pod już istniejącym adresem www.lgdopatow.pl. Na stronie prowadzone będą działania informacyjne i promocyjne. Dodawane będą również aktualności dotyczące pisania LSR, wraz informacjami dotyczącymi kolejnych wydarzeń w ramach konsultacji społecznych kolejnych etapów przygotowywania dokumentu.

Opis sposobu doboru podmiotów uczestniczących w poszczególnych etapach przygotowania LSR

• Warsztat konsultacyjny – zorganizowane zostaną warsztaty konsultacyjne, w których będą mogli wziąć udział wszyscy mieszkańcy obszaru działania LGD. W każdej gminie zostanie przeprowadzony warsztat, na którym mieszkańcy będą proszeni o pracę nad najważniejszymi potrzebami i problemami gminy w której mieszkają. LGD Powiatu Opatowskiego, korzystając z wypracowanych kanałów komunikacji i dobrych relacji z JST i NGO na terenie działania będzie próbowało poinformować jak największą liczbę mieszkańców o odbywających się warsztatach konsultacyjnych. W związku z tym, informacja o ich organizacji zostanie wysłana drogą elektroniczną do wszystkich instytucji JST i NGO, z którymi LGD współpracowało w minionym okresie. Mail będzie zawierał zarówno informacje dla tych instytucji (ponieważ ich przedstawiciele również będą zapraszani na spotkanie) oraz dla mieszkańców, którą instytucje te będą następnie udostępniać na swoich stronach www oraz tablicach informacyjnych. Zakłada się również wykonanie telefonu do każdej instytucji w celu zwrócenia uwagi na powagę powierzonego zadania. Taki rodzaj promocji organizowanych warsztatów ma zapewnić optymalną frekwencję podczas dyskusji oraz zróżnicowaną reprezentację osób, które wezmą udział w warsztacie.
• Panel ekspertów - na panel ekspercki zaproszone zostaną osoby z Zarządu LGD, a także liderzy społeczności lokalnej zajmujący z sektora społecznego, gospodarczego i publicznego z całego obszaru działania LGD (zespół ds. pisania LSR), a także eksperci zewnętrzni wybrani wg powyżej opisanego wzoru dotyczącego spotkania eksperckiego (ewaluator, ekspert ds. rozwoju lokalnego). Liderzy wszystkich sektorów będą wybrani już na etapie prac warsztatowych. Pracownicy biura oraz moderator, w trakcie prowadzenia warsztatów będzie miał możliwość zaobserwowania najaktywniejszych osób. Na zakończenie warsztatu, najaktywniejsze osoby dostaną zaproszenie do wzięcia udziału w panelu eksperckim. Dodatkowo, informacja na temat panelu będzie kolportowana takimi samymi kanałami komunikacyjnymi, jak w przypadku warsztatów, dlatego nawet osoby aktywne, które z jakichś przyczyn nie mogły dotrzeć na warsztat, będą miały szansę dowiedzenia się o organizowanym panelu i wzięcia w nim udziału.
• Konsultacje wypracowanego dokumentu w gminach - wypracowany dokument zawierający podsumowanie potrzeb, problemów i rozwiązań zgłaszanych przez mieszkańców, opis procesu oceny i przekształcania ich w drzewo celów oraz ostateczny wybór celów, które rekomendują eksperci do wpisania w LSR zostanie przesłany do wszystkich instytucji, które brały udział w konsultacjach na pierwszym etapie. Dokument dodatkowo będzie dostępny w formie drukowanej w siedzibach gmin, do wglądu dla mieszkańców. Przez 10 dni dokument będzie w ten sposób oceniany przez wszystkie zainteresowane środowiska.
• Praca eksperta nad wskaźnikami - nad określeniem wskaźników będzie pracował ekspert z dziedziny ewaluacji, z doświadczeniem w pracy z LGDami, który będzie potrafił sformułować wskaźniki zgodnie z metodą SMART. Wyboru eksperta dokona Zarząd w takim samym trybie jak wybór eksperta ds. rozwoju lokalnego, czyli po przedstawieniu propozycji osób przygotowanej przez biuro LGD w porozumieniu
  z ewaluatorem. Nie wyklucza się, że ekspertem w pracy nad wskaźnikami będzie osoba wcześniej pracująca nad LSR (ewaluator, ekspert ds. rozwoju lokalnego). Ekspert przygotuje listę proponowanych wskaźników, które następnie pracownicy biura oraz Zarząd będą musieli zaopiniować. Wybrane ostatecznie wskaźniki zostaną oszacowane na podstawie dostępnych baz danych, prowadzonych badań ewaluacyjnych przez LGD Powiatu Opatowskiego.
  
  

Wskazanie narzędzi komunikacji, za pomocą których Wnioskodawca zamierza dotrzeć do danej grupy podmiotów uczestniczących w poszczególnych etapach przygotowania LSR.

Wśród najważniejszych narzędzi komunikacji za pomocą których Wnioskodawca zamierza dotrzeć do danej grupy podmiotów uczestniczących w poszczególnych etapach przygotowania LSR należy wymienić:

• Mailing do instytucji JST i NGO działających na obszarze działania LGD
• Telefony do instytucji JST i NGO działających na obszarze działania LGD
• Zamieszczanie informacji na tablicach informacyjnych instytucji JST i NGO działających na obszarze działania LGD
• Rozpowszechnianie informacji na stornach www LGD Powiatu Opatowskiego oraz Urzędów Gminy i instytucji JST i NGO, które zgodzą się udostępnić informacje
• Aktywne włączenie członków LGD i pracowników LGD w promocji poszczególnych etapów budowy strategii
• Wydanie artykułów prasowych w gazetach lokalnych

Wskazanie metod pracy z poszczególnymi grupami podmiotów na poszczególnych etapach przygotowania LSR

• Warsztat konsultacyjny
  • Przygotowane karty oceny dla uczestników
  • Dyskusja
  • Praca warsztatowa w grupach na matrycach logicznych
  • Tworzenie drzewa problemu
  • Kategoryzacja i hierarchizacja problemów, potrzeb i działań
• Panel ekspertów
  • Dyskusja
  • Burza mózgów
  • Tworzenie drzewa celu
  • Kategoryzacja i hierarchizacja celów ogólnych, szczegółowych i operacji
  • Indywidualna praca ekspertów
• Konsultacje wypracowanego dokumentu w gminach
  • Upublicznienie materiałów wraz z przygotowaną kartą do zgłaszania uwag
    i sugestii
  • Praca ekspertów – dyskusja, ocena na podstawie przyjętego klucza zgłaszanych uwag i sugestii
• Praca eksperta nad wskaźnikami
  • Praca indywidualna nad zebranym materiałem
  • Dyskusja z Zarządem, burza mózgów
  • Matryca logiczna służąca opracowaniu ostatecznego schematu celów i operacji

Określenie roli ekspertów w przygotowaniu LSR

• Panel ekspertów
  • Na spotkaniu zaprezentowane zostaną najważniejsze problemy i potrzeby mieszkańców gmin wraz z ich propozycjami rozwiązań. Celem dyskusji na panelu ekspertów będzie próba zastanowienia się nad realnością zgłaszanych pomysłów
    i rzeczywista ocena możliwości działania w kierunku poprawy sytuacji. W ten sposób zostanie wypracowana ostateczna lista potrzeb i problemów, które następnie będą dyskutowane przy pomocy metody drzewa problemów i celów.
  • W dalszej kolejności, na zorganizowanym panelu eksperckim zostaną ocenione wszystkie problemy, potrzeby oraz zgłaszane rozwiązania przez mieszkańców. Kryterium oceny będzie ich realność oraz możliwość odpowiedzi na nie. Dzięki temu określone zostaną rozwiązania, które mieszkańcy sami uznali za słuszne,a dodatkowa ocena ekspertów zapewni rzetelność i skuteczność zgłaszanych pomysłów.
  • Po zakończonych konsultacjach wypracowanego uprzednio dokumentu, w dalszej kolejności będzie dyskutował nad zgłaszanymi uwagami i sugestiami panel ekspercki. Wszelkie uwagi i sugestie będą brane pod uwagę znów pod kątem kryterium realności oraz możliwości podjęcia działania, a także trafności zgłaszanych uwag. W ten sposób powstanie gotowy dokument z celami
    i działaniami stanowiącymi sposoby realizacji LSR.
• Praca eksperta nad wskaźnikami
  • Ekspert przygotuje listę proponowanych wskaźników, które następnie pracownicy biura oraz Zarząd będą musieli zaopiniować. Wybrane ostatecznie wskaźniki zostaną oszacowane na podstawie dostępnych baz danych, prowadzonych badań ewaluacyjnych przez LGD Powiatu Opatowskiego. Praca eksperta nad definiowaniem poszczególnych wskaźników zakłada również opis grupy docelowej, do której kierowane będą poszczególne cele i działania. Zebrane na etapie warsztatów dane, które następnie zostały ocenione przez ekspertów dają podstawę do wskazania konkretnych grup, do których będą kierowane podejmowane działania, gdyż jednym z zadań dla uczestników warsztatów jest wpisanie „kogo dotyczy dany problem/ potrzeba”.